Modül Dişliler

Modül Dişliler

Modül; dişlilerin bölüm dairesi çapı ve diş sayılarına bağlı ve standartlardan seçilmesi gereken bir değerdir. Seçilecek modülün dişlere gelecek statik ve dinamik yüklerin yanı sıra aşınmaya direnebilecek büyüklükte olup olmadığı hesaplanmış olmalıdır.

Seçilmiş modulün diş geometrisi ve Devir-Tork ilişkilerine etkisi aşağıdaki formüllerden bulunur.

Bölüm daireleri birbirine teğet olduğu için eksenler arası uzaklık (C ) bölüm dairesi çaplarının aritmetik ortalamasıdır. Eğer elde edilen  C ölçüsü uygulama açısından uygun değilse modül veya diş sayıları değiştirilerek uygun eksenler arası açıklık temin edilmelidir.

ÇAP ADIMI Pd (Diametral pitch)
Amerikan dişli üreticileri birliği (AGMA) standartlarında dişli dizaynında modül yerine Pd standart değerleri kullanılır. Pd Bölüm dairesi çapının her bir inch lik bölümüne düşen diş sayısını gösterir ve birimi (1 / inch) dir.

Diş sayısı seçiminde en önemli hususlardan birisi de ana dişli diş sayısının pinyon dişli diş sayısına olan bölümünün asla tam sayı olmaması gereğidir. Eğer bu oran tam sayı olursa belli peryotlarda hep aynı dişler birbirine temas edeceğinden dişlilerin aşınması daha hızlı gerçekleşir.
Örnek1: ZG=52, ZP=13 => ZG/Zp=52/13=4 Yani pinyonun her 4 devrinde bir aynı dişler temasa geçer. Böyle durumlarda genellikle ana dişlinin diş sayısı
1 diş arttırılır. Örnek2:ZG=52+1=53, ZP=13=> ZG/Zp=53/13=4.0769 => uygun
Modül ile ilgili bir diğer önemli husus, ana dişli ve pinyon dişlilerde aynı modul olmasına rağmen aynı çakılar ile üretilmemesi gereğidir. Çünkü pinyon dişlide diş sayısı ana dişli diş sayısından az olduğu için diş profillerinin çevresel açıları farklı olur. Bu nedenle aynı modul fakat farklı diş sayıları için sağlanacak freze çakıları kullanılmalıdır. Bu amaçla hazırlanmış freze çakılarında modül ile birlikte kaç diş için kullanılacağı da belirtilir. (Yandaki resimde verilen freze çakısı Pd=10 ve diş sayısı 26 ila 34 dişler arası dişli üretimi için uygundur)